Volgens Wikipedia is een hacker een persoon die binnendringt in een computernetwerk door de beveiliging te omzeilen. Deze definitie impliceert een criminele activiteit. Het is dan ook niet verwonderlijk dat hackers over het algemeen een niet al te beste reputatie hebben.
Toch zijn de bedoelingen van hackers niet altijd slecht. Ethisch hacken is het op een verantwoordelijke manier aan het licht brengen van een lek in een beveiligingssysteem met de bedoeling de digitale infrastructuur, die wij allemaal gebruiken, veilig te houden. Deze hackers gaan online de strijd aan tegen cybercriminelen, vijandige mogendheden of digitale stupiditeit. Achter de schermen lijkt dit op een kat-en muisspel, maar ethisch hacken is geen spielerei. Zo zetten de hackers, als digitale superhelden of cyber Robin Hoods, soms hun kennis en kunde in zetten om maatschappelijke misstanden aan het licht te brengen of burgers de ogen te open voor de mogelijke nadelen van ons connected bestaan.
Ethisch hacken heeft iets weg van burgerlijke ongehoorzaamheid en soms is dat nou juist heel erg nodig. Denk bijvoorbeeld aan de autoluwe binnenstad, een utopie voor veel fietsers. Meer groen, minder lawaai en vooral meer ruimte, maar, totdat deze autoluwte gerealiseerd, vooral veel strijd. Of het nou gaat om het afsluiten van wegen, het verwijderen van parkeerplekken, het tegengaan van stikstof en roetdeeltjes, iedere ingreep stuit op weerstand en tegenargumenten. Juist hierdoor strandden veel ambitieuze plannen al voordat er überhaupt een pilot heeft plaatsgevonden.
Zou een ethisch hacker een stad autoluw kunnen maken? Zeker wel! In 2020 slaagde een Berlijnse kunstenaar en ethisch hacker erin een verkeersopstopping te veroorzaken op een van de belangrijkste bruggen over de rivier Spree met niets anders dan een kruiwagen met daarin 99 tweedehands telefoons. De verkeersopstopping was nergens te zien, maar bestond alleen op Google Maps. De 99 telefoons rapporteerden allemaal hun locatie en verplaatsingen naar de servers van Google. Hiermee werd de indruk van een enorme cluster van langzaam bewegend verkeer gewekt op de kaarten van het bedrijf. Iedere bestuurder in de omgeving die de Google navigatie aan had staan, kreeg een filemelding en koos een andere route. De kunstenaar/hacker kon eenzaam over de brug lopen met z’n kruiwagen en enkel fietsers en elektrische scooters die hem passeerden. Deed hij iets illegaals? Nee, de automobilisten kozen er zelf voor de brug te mijden geadviseerd door hun navigatie. Met zijn hack wilde hij de afhankelijkheid, controle en regulering van een groot Amerikaans bedrijf als Google aan de kaak stellen. Bijvangst was de pilot voor een autoluwe binnenstad die anders wellicht nooit plaats had kunnen vinden.
Anouk Vos, expert uit de cybersecurity
